Τεράστιο νέφος, σε πορεία σύγκρουσης με τον γαλαξία μας

Για πρώτη φορά, αστρονόμοι κατάφεραν να ανακαλύψουν από πού προέρχεται το Νέφος Smith, ένα γιγαντιαίο νέφος αερίου το οποίο βρίσκεται σε πορεία σύγκρουσης με τον Γαλαξία μας, επιτυγχάνοντας να εξακριβώσουν τη σύνθεσή του.
   Το Νέφος Smith ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1960 και είναι το μοναδικό νέφος υψηλής ταχύτητας -ταξιδεύει με περισσότερα από 310 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο- κοντά στον γαλαξία μας, με καλά γνωστή τροχιά. Αν ήταν ορατό στον ουρανό μας, θα φαινόταν 30 φορές μεγαλύτερο από την πανσέληνο.

Αν και γνωρίζαμε ότι το Νέφος Smith βρίσκεται σε πορεία σύγκρουσης με τον γαλαξία μας, η οποία υπολογίζεται ότι θα συμβεί σε περίπου 30 εκατομμύρια χρόνια, μέχρι πρόσφατα, οι επιστήμονες δεν μπορούσαν να εξακριβώσουν τη σύνθεσή του, η οποία θα μπορούσε να αποκαλύψει από πού προέρχεται.

Το μέγεθος του Νέφους Smith αν ήταν ορατό από τη Γη. Κάτω αριστερά η πανσέληνος, για σκοπούς σύγκρισης. - Credit: B. Saxton - F. Lockman (NRAO/AUI/NSF), και A. Mellinger

Τώρα, μία ομάδα επιστημόνων από αμερικάνικα και ιαπωνικά ιδρύματα κατάφερε να φτάσει στο συμπέρασμα πως το Νέφος Smith περιέχει στοιχεία παρόμοια με εκείνα του ήλιου μας, κάτι που σημαίνει ότι ξεκίνησε το ταξίδι του με αφετηρία τον ίδιο τον γαλαξία μας στον οποίο κατευθύνεται και όχι από το διαγαλαξιακό διάστημα, όπως είχε πιθανολογηθεί στο παρελθόν.

Ουσιαστικά, το Νέφος βρίσκεται σε μία τροχιά περίπου όπως αυτή ενός μπούμερανγκ, καθώς έχοντας “γεννηθεί” στις εξωτερικές περιοχές του Milky Way επιστρέφει ξανά πίσω. Η παρατήρηση αυτή, όπως αναφέρεται σε σχετικό δελτίο τύπου, το καθιστά “ένα από τα καλύτερα παραδείγματα του γεγονότος ότι το ανακυκλωμένο αέριο είναι σημαντικό στην εξέλιξη των γαλαξιών”.

Η θέση και η πορεία του Νέφους Smith (καλλιτεχνική απεικόνιση) πριν 70 εκατομμύρια χρόνια, σήμερα και σε 30 εκατομμύρια χρόνια - Credit: NASA, ESA, A. Field - A. Fox (STScI)

Τα νέα ευρήματα, τα οποία επιτεύχθηκαν χάρη σε παρατηρήσεις μέσω του Διαστημικού Τηλεσκοπίου Hubble και ανατρέπουν προηγούμενες εκτιμήσεις ότι το Νέφος Smith ίσως ήταν ένας γαλαξίας χωρίς άστρα με προέλευση από το διαγαλαξιακό διάστημα, περιγράφονται σε μελέτη η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Astrophysical Journal Letters.

Σε αυτήν, η ομάδα αστρονόμων περιγράφει για πρώτη φορά την ποσότητα βαρύτερων στοιχείων σε σχέση με το υδρογόνο στο Νέφος Smith. Για να καταφέρουν κάτι τέτοιο, οι επιστήμονες μέτρησαν το φως τριών μακρινών γαλαξιών, το οποίο καθώς περνά από το Νέφος απορροφάται σε συγκεκριμένα μήκη κύματος, τα οποία αντιστοιχούν σε συγκεκριμένα στοιχεία.

Ειδικότερα, οι αστρονόμοι αναζήτησαν την απορρόφηση η οποία καταδεικνύει τις ποσότητες θείου, καθώς το συγκεκριμένο στοιχείο αποτελεί μία καλή ένδειξη για το πόσα βαρύτερα στοιχεία βρίσκονται εντός του Νέφους Smith. Στη συνέχεια, συνέκριναν τις μετρήσεις θείου με προηγούμενες μετρήσεις υδρογόνου.

Για να παρατηρηθούν τα στοιχεία στο νέφος, χρησιμοποιήθηκε το φως από τρεις γαλαξίες - Credit: NASA, ESA, A. Field - A. Fox (STScI)

Σύμφωνα με τα ευρήματά τους, το Νέφος Smith είναι πλούσιο σε θείο όσο και ο εξωτερικός δίσκος του γαλαξία μας -μία περιοχή, περίπου, 15 χιλιάδες έτη φωτός μακριά από το ηλιακό μας σύστημα και 40 χιλιάδες έτη φωτός μακριά από το κέντρο του Milky Way. Αυτό, παρατηρούν οι αστρονόμοι, σημαίνει ότι το Νέφος “μολύνθηκε” από υλικά άστρων.

Κάτι τέτοιο δεν θα συνέβαινε, σημειώνουν, αν επρόκειτο για παρθένο υδρογόνο με προέλευση από το διαγαλαξιακό διάστημα. Αντί αυτού, αυτό το τεράστιο Νέφος φαίνεται ότι κάποια στιγμή, πριν από περίπου 70 εκατομμύρια χρόνια, εκτινάχθηκε από τον γαλαξία μας, και τώρα, επιστρέφει πίσω στον δίσκο του.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Νέφος Smith είναι τόσο μεγάλο, ώστε οι αστρονόμοι να πιστεύουν ότι “όταν επιστρέψει [και συγκρουσθεί με τον γαλαξία μας], θα πυροδοτήσει μία εντυπωσιακή έκρηξη σχηματισμού άστρων, πιθανότατα παρέχοντας αρκετό αέριο για να δημιουργηθούν δύο εκατομμύρια ήλιοι”, καταλήγει δελτίο τύπου του Hubble.