Νέα ώθηση στις θεωρίες περί ύπαρξης εξωγήινης ζωής και εξελιγμένων πολιτισμών «εκεί έξω« δίνουν ραδιοκύματα που εντοπίστηκαν από το Διάστημα, τα οποία φαίνονται να ακολουθούν μια μαθηματική ακολουθία.
Όπως αναφέρεται σε
σχετικό δημοσίευμα του New Scientist, εάν η εν λόγω ακολουθία είναι πραγματική, είτε λαμβάνει χώρα κάποιο περίεργο κοσμικό φαινόμενο, είτε πρόκειται για τεχνητές εκπομπές, οι οποίες έχουν παραχθεί από γήινη ή εξωγήινη τεχνολογία.
Τα ραδιοτηλεσκόπια λαμβάνουν FRB's (fast radio bursts) από το 2001. Διαρκούν μόλις λίγα μιλισεκόντ και «εκρήγνυνται» με ενέργεια που αντιστοιχεί σε αυτήν που ο Ήλιος εκπέμπει σε έναν μήνα. Δέκα έχουν εντοπιστεί μέχρι τώρα, με πιο πρόσφατη περίπτωση το 2014, όταν το Parkes Telescope στην Αυστραλία έπιασε «επ αυτοφώρω» μια τέτοια «έκρηξη» για πρώτη φορά. Στις άλλες περιπτώσεις τα FRB έγιναν αντιληπτά μέσα από την ανάλυση δεδομένων, μετά την «άφιξή» τους στη Γη. Ουδείς γνωρίζει τι τα προκαλεί, αλλά η πηγή τους θεωρείται ότι είναι μικρή- διαμέτρου μερικών εκατοντάδων χιλιομέτρων- οπότε δεν γίνεται να προέρχονται από συνηθισμένα άστρα. Επίσης, φαίνονται να προέρχονται από έξω από τον Γαλαξία μας.
Το πλέον περίεργο, όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα, είναι πως όλα φαίνονται να ταιριάζουν σε μια ακολουθία η οποία δεν συνάδει με όλα όσα γνωρίζουν οι επιστήμονες για την κοσμική φυσική.
Για να υπολογιστεί πόσο μακριά έχουν ταξιδέψει τα FRB, οι αστρονόμοι αξιοποιούν μια έννοια που χαρακτηρίζεται «μέτρο διασποράς». Κάθε «έκρηξη» καλύπτει ένα εύρος ραδιοσυχνοτήτων- σαν να παίζει το ίδιο τραγούδι σε ολόκληρη την μπάντα FM. Αλλά τα ηλεκτρόνια στο Διάστημα διασπείρονται και καθυστερούν την ακτινοβολία, έτσι ώστε τα κύματα υψηλότερων συχνοτήτων να ταξιδεύουν στο Διάστημα ταχύτερα από τα χαμηλότερης συχνότητας. Όσο μεγαλύτερη απόσταση διανύει το σήμα, τόσο μεγαλύτερη η διαφορά, ή το μέτρο διασποράς, μεταξύ του χρόνου άφιξης υψηλών και χαμηλών συχνοτήτων- και η απόσταση που έχει διανυθεί.
Οι Μάικλ Χίπκε, του Institute for Data Analysis στη Γερμανία και ο Τζον Λερντ, του University of Hawai διαπίστωσαν ότι όλα τα μέτρα διασποράς, και των 10 FRB, είναι πολλαπλάσια του ίδιου αριθμού: 187,5. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει «πηγές» σε τακτικά «τοποθετημένα» σημεία σε σχέση με τη Γη, δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Μία πιο πιθανή εξήγηση, κατά τον Χίπκε, είναι ότι σε όλες τις περιπτώσεις οι πηγές είναι πιο κοντινές, από αντικείμενα στον Γαλαξία που εκπέμπουν φυσικά ραδιοκύματα πιο χαμηλών συχνοτήτων μετά από υψηλότερων, με καθυστέρηση που είναι πολλαπλάσιο του 187,5. Όπως σημειώνουν, οι πιθανότητες να πρόκειται για σύμπτωση είναι 5 στις 10.000. «Αν η ακολουθία/ το μοτίβο είναι πραγματική, τότε είναι πολύ πολύ δύσκολο να εξηγηθεί» αναφέρει ο Χίπκε.
Κοσμικά αντικείμενα θα μπορούσαν, μέσω μιας φυσικής, αλλά άγνωστης διαδικασίας, να «παράγουν» διασπορές τέτοιου είδους και τακτικότητας. Επίσης, είναι πιθανό τα τηλεσκόπια να «πιάνουν» ίχνη ανθρώπινης τεχνολογίας (όπως κάποιους άγνωστους κατασκοπευτικούς δορυφόρους) που «κρύβεται» ως σήματα από το Διάστημα. Ωστόσο, η πιο «προκλητική» πιθανότητα είναι η πηγή των FRB να είναι τεχνητή και μη ανθρώπινης προέλευσης: κοινώς, δείγμα εξωγήινης τεχνολογίας. Όπως σημειώνεται στο σχετικό paper, εάν δεν επιβεβαιωθεί κάποια από τις πιο «φυσικές» εξηγήσεις, «θα έπρεπε να ληφθεί υπόψιν το ενδεχόμενο τεχνητής (ανθρώπινης ή μη) πηγής».
Σημειώνεται πως το ενδεχόμενο ενός τέτοιου εξωγήινου σήματος, που θα βασίζεται στα μαθηματικά, έχει αποτελέσει αντικείμενο μελέτης ουκ ολίγες φορές: χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κινηματογραφική ταινία «Contact» με τη Τζόντι Φόστερ, και βρίσκεται στη «βάση» της ιδέας του προγράμματος SETI.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει η Μάουρα ΜακΛάφλιν, του West Virginia University, δεν θα ήταν και ο πιο εύκολος τρόπος να σταλεί ένα μήνυμα με αυτό τον τρόπο, καθώς θα προϋπέθετε τεράστιες ποσότητες ενέργειας, ειδικά εάν προέρχονταν από εκτός του γαλαξία. Εάν πάλι προέρχονται από το εσωτερικό του, δεν θα χρειαζόταν να είναι τόσο ισχυρές οι εκπομπές. Σε κάθε περίπτωση, σημειώνεται ότι θα απαιτούνταν μεγάλες ποσότητες ενέργειας, υποδεικνύοντας έναν πολιτισμό Τύπου 2, σύμφωνα με την κλίμακα Καρντάσεφ- δηλαδή έναν πολιτισμό ο οποίος έχει καταφέρει να ελέγξει την ενέργεια του άστρου του και έχει αποικίσει το αστρικό του σύστημα. Ενδεικτικά, ο πολιτισμός μας θεωρείται πολιτισμός Τύπου 0, καθώς στηρίζεται ακόμη στην ενέργεια από τον πλανήτη στον οποί κατοικεί (άνθρακα, πετρέλαιο, φυσικό αέριο κλπ).
Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, ίσως να μην υπάρχει καν ακολουθία: υπάρχουν μόνο 10 FRB, και υπάγονται σε μόλις πέντε ομάδες. «Είναι πολύ εύκολο να βρεις μοτίβα όταν έχεις στατιστικές μικρών αριθμών» αναφέρει η ΜακΛάφλιν. «Από την άλλη, δεν νομίζω ότι μπορείς να φέρεις αντίρρηση στη στατιστική, οπότε όντως είναι περίεργο».
