Ο κυνηγός πλανητών αναδύεται από τις στάχτες του και συνεχίζει να εξερευνά τον Γαλαξία
Ο νέος πλανήτης HIP 116454b έχει διπλάσια διάμετρο από τη Γη και μάζα 12 φορές μεγαλύτερη Credit: (David A. Aguilar / CfA)
Βοστόνη, Μασαχουσέτη
Για να παραφράσουμε τον Μαρκ Τουέιν, οι αναφορές για το θάνατο του Kepler ήταν άκρως υπερβολικές. Παρά τη σοβαρή βλάβη που απείλησε να τερματίσει την αποστολή, το διαστημικό τηλεσκόπιο που σχεδιάστηκε για τον εντοπισμό μακρινών πλανητών ζει και βασιλεύει. Απόδειξη η ανακάλυψη ενός ακόμα εξωπλανήτη σε απόσταση 180 ετών φωτός.
Το τηλεσκόπιο
«Σαν το μυθικό πουλί του Φοίνικα που αναδύθηκε από τις στάχτες του, το Kepler ξαναγεννήθηκε και συνεχίζει να προσφέρει ανακαλύψεις» καμαρώνει ο Άντριου Βάντερμπεργκ του Κέντρου Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Το διαστημικό τηλεσκόπιο, το οποίο εκτοξεύτηκε το 2009, είναι σχεδιασμένο να ανιχνεύει την απειροελάχιστη μείωση της φωτεινότητας ενός άστρου όταν τύχει να περάσει από μπροστά του κάποιος πλανήτης. Στα τέσσερα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του, το Kepler μπόρεσε να εντοπίσει πάνω από 3.500 πιθανούς εξωπλανήτες.
Η αποστολή
Η αποστολή κόντεψε όμως να τερματιστεί στα μέσα του 2013, όταν το Kepler έχασε δύο από τους τέσσερις «σφόνδυλους αντίδρασης», μηχανισμούς που βοηθούν το σκάφος να διατηρεί τη θέση και τον προσανατολισμό του. Αυτό σήμαινε ότι το σκάφος δεν μπορούσε πια να κρατά σταθερό το βλέμμα του στην περιοχή του ουρανού που ήταν σχεδιασμένο να κοιτάει.
Οι μηχανικοί της NASA έδωσαν τελικά τη λύση με ένα ευφυές τρικ: διατηρούν το σκάφος σταθερό αξιοποιώντας την πίεση του ηλιακού φωτός. Όσο κι αν ακούγεται παράξενο, το φως ασκεί πίεση. Κι αυτό σημαίνει ότι το Kepler μπορεί να διατηρείται σταθερό αν κρατά τους ηλιακούς συλλέκτες του ομοιόμορφα φωτισμένους. Στη νέα φάση της αποστολής, η οποία βαφτίστηκε K2 από το όνομα της δεύτερης ψηλότερης κορυφής των Ιμαλαΐων, το Kepler αναγκαστικά εξετάζει διαφορετική περιοχή του ουρανού.
Η νέα ανακάλυψη
Αυτό όμως δεν στερεί τη δυνατότητα νέων ανακαλύψεων. Η τελευταία είναι ο εξωπλανήτης HIP 116454b, o οποίος περιφέρεται γύρω από έναν πορτοκαλί νάνο σε απόσταση 180 ετών φωτός, στην κατεύθυνση του αστερισμού των Ιχθύων. Έχει διάμετρο 32.000 χιλιόμετρα, περίπου διπλάσια από της Γης, και μάζα περίπου 12 φορές μεγαλύτερη.
Αυτό σημαίνει ότι ο πλανήτης είναι μια «υπερ-Γαία», μια κατηγορία πλανητών που δεν υπάρχουν στο Ηλιακό Σύστημα. Η μέση πυκνότητά του υποδηλώνει ότι ο HIP 116454b πρέπει να αποτελείται είτε από τρία τέταρτα νερό και ένα τέταρτο βράχων, είτε να αποτελείται από αέρια όπως ο Ποσειδώνας, με πολύ παχιά ατμόσφαιρα.
Η ανακάλυψη του νέου πλανήτη επιβεβαιώθηκε με επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια, οπότε οι ερευνητές είναι σίγουροι ότι το Kepler λειτουργεί.
Απώτερος στόχος της αποστολής είναι η ανακάλυψη του πρώτου πλανήτη με τα χαρακτηριστικά της Γης ο οποίος βρίσκεται στην κατάλληλη απόσταση από το μητρικό άστρο του ώστε να διαθέτει υγρό νερό.
Αν το Kepler δεν καταφέρει να βρει ένα τέτοιο σώμα, οι αστρονόμοι θα πρέπει να περιμένουν μέχρι το 2017, οπότε προγραμματίζεται να εκτοξευτεί το TESS της NASA, ένας ακόμα καλύτερος κυνηγός εξωπλανητών.
Η ανακάλυψη του HIP 116454b έχει γίνει δεκτή για δημοσίευση από το The Astrophysical Journal.
Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης
Το τηλεσκόπιο
«Σαν το μυθικό πουλί του Φοίνικα που αναδύθηκε από τις στάχτες του, το Kepler ξαναγεννήθηκε και συνεχίζει να προσφέρει ανακαλύψεις» καμαρώνει ο Άντριου Βάντερμπεργκ του Κέντρου Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Το διαστημικό τηλεσκόπιο, το οποίο εκτοξεύτηκε το 2009, είναι σχεδιασμένο να ανιχνεύει την απειροελάχιστη μείωση της φωτεινότητας ενός άστρου όταν τύχει να περάσει από μπροστά του κάποιος πλανήτης. Στα τέσσερα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του, το Kepler μπόρεσε να εντοπίσει πάνω από 3.500 πιθανούς εξωπλανήτες.
Η αποστολή
Η αποστολή κόντεψε όμως να τερματιστεί στα μέσα του 2013, όταν το Kepler έχασε δύο από τους τέσσερις «σφόνδυλους αντίδρασης», μηχανισμούς που βοηθούν το σκάφος να διατηρεί τη θέση και τον προσανατολισμό του. Αυτό σήμαινε ότι το σκάφος δεν μπορούσε πια να κρατά σταθερό το βλέμμα του στην περιοχή του ουρανού που ήταν σχεδιασμένο να κοιτάει.
Οι μηχανικοί της NASA έδωσαν τελικά τη λύση με ένα ευφυές τρικ: διατηρούν το σκάφος σταθερό αξιοποιώντας την πίεση του ηλιακού φωτός. Όσο κι αν ακούγεται παράξενο, το φως ασκεί πίεση. Κι αυτό σημαίνει ότι το Kepler μπορεί να διατηρείται σταθερό αν κρατά τους ηλιακούς συλλέκτες του ομοιόμορφα φωτισμένους. Στη νέα φάση της αποστολής, η οποία βαφτίστηκε K2 από το όνομα της δεύτερης ψηλότερης κορυφής των Ιμαλαΐων, το Kepler αναγκαστικά εξετάζει διαφορετική περιοχή του ουρανού.
Η νέα ανακάλυψη
Αυτό όμως δεν στερεί τη δυνατότητα νέων ανακαλύψεων. Η τελευταία είναι ο εξωπλανήτης HIP 116454b, o οποίος περιφέρεται γύρω από έναν πορτοκαλί νάνο σε απόσταση 180 ετών φωτός, στην κατεύθυνση του αστερισμού των Ιχθύων. Έχει διάμετρο 32.000 χιλιόμετρα, περίπου διπλάσια από της Γης, και μάζα περίπου 12 φορές μεγαλύτερη.
Αυτό σημαίνει ότι ο πλανήτης είναι μια «υπερ-Γαία», μια κατηγορία πλανητών που δεν υπάρχουν στο Ηλιακό Σύστημα. Η μέση πυκνότητά του υποδηλώνει ότι ο HIP 116454b πρέπει να αποτελείται είτε από τρία τέταρτα νερό και ένα τέταρτο βράχων, είτε να αποτελείται από αέρια όπως ο Ποσειδώνας, με πολύ παχιά ατμόσφαιρα.
Η ανακάλυψη του νέου πλανήτη επιβεβαιώθηκε με επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια, οπότε οι ερευνητές είναι σίγουροι ότι το Kepler λειτουργεί.
Απώτερος στόχος της αποστολής είναι η ανακάλυψη του πρώτου πλανήτη με τα χαρακτηριστικά της Γης ο οποίος βρίσκεται στην κατάλληλη απόσταση από το μητρικό άστρο του ώστε να διαθέτει υγρό νερό.
Αν το Kepler δεν καταφέρει να βρει ένα τέτοιο σώμα, οι αστρονόμοι θα πρέπει να περιμένουν μέχρι το 2017, οπότε προγραμματίζεται να εκτοξευτεί το TESS της NASA, ένας ακόμα καλύτερος κυνηγός εξωπλανητών.
Η ανακάλυψη του HIP 116454b έχει γίνει δεκτή για δημοσίευση από το The Astrophysical Journal.
Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης
